Romatizma kan testi genel olarak vücutta romatizma ile ilgili bir sorun var mı yok mu anlaşılsın diye yapılır. Ancak birçok romatizma türünün kan testleri ile belirlenemeyeceğini bilmek gerek. Romatizma hastalığı sadece bir çeşit hastalık değildir. Birden fazla türü bulunmaktadır. Bundan dolayı romatizma hastalığı demek yerine romatizmal hastalıklar demek daha doğru bir ifadedir. Romatizmal hastalıklar sayı olarak 200 civarındadır. Eklemlerde, kemiklerde, kas, kiriş, bağ yapılarında, sinir gibi hareket sistemini oluşturan yapılardaki ağrılara neden olmaktadır.

Romatizmal hastalıklar farklı şekillerde sınıflanır. Kolayca anlaşılması için başlıca iki gruba ayrılabilir. İltihaplı romatizmalar ve İltihapsız romatizma türleri de. Romatoid artrit, ankilozan spondilit, gut gibi romatizma hastalıkları iltihaplı, osteoartrit, yumuşak doku romatizmaları iltihapsızdır.

Romatizmanın teşhis edilmesinde en önemli aşama hekim muayenesidir. Hiçbir tahlil ve film hekimin teşhisi yerine geçemez. Tetkikler muayene ile anlaşılamayan hususları açıklamak veya hastalığın derecesini göstermek içindir. Çok az romatizma türü kanın tahlil edilmesi ile anlaşılabilir. Genelde kan tahlilinde hiçbir değişiklik olmaz. Bu hastalıkların tanısında sıklıkla genel biyokimyasal testler iltihap göstergelerinden yaralanır. Bazen özel testlere ihtiyaç duyulur. Rahatsızlık olan bölgelere yönelik röntgen, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve MR gibi görüntüleme tekniklerine başvurulur. Gerek görülürse biyopsi, anjiyografi gibi yöntemlere de başvurulabilir. Sıkça kullanılan testler aşağıda özetlenmiştir.

Kan sayımı testi: Anemi, lökopeni, trombositopeni gibi sorunların olup olmadığı araştırılır. SLE öncelili olmak üzere çeşitli sistemik romatizmal hastalıkların ilerleme sürecinde veya verilen ilaçların yan etkisi varsa saptanabilir.
Eritrosit Sedimantasyon Hızı: Kanda kırmızı hücrelerin standart bir tüp içinde dik olarak yer çekimi etkisine maruz kalması 1 saatlik süre sonunda çökme hızını gösterir. Vücutta varsa nedeni ne olursa olsun bir ortaya çıkan iltihabi durumu gösterir. Sadece romatizmanın ilerlemesinde değil hemen hemen tüm inflamasyon durumlarında (Zatürree, idrar yolu enfeksiyonu benzeri) sedimantasyon hızı yükselir.

CRP testi: Akut inflamasyon olduğunda karaciğerden salgılanan bir proteindir. Bu salgı da ESH gibi her türlü inflamasyon durumlarında artar. İltihap düzeyine bağlı olarak hızla yükselmesi ve iltihap azaldığında hızla düşmesi nedeniyle tercih edilen bir testtir.

ASO: A Grubu Beta Hemolitik Streptokokların neden olduğu üst solunum yolu hastalıklarının ilerlemesinde serumda seviyesi artan bir antikordur. Sadece beta mikrobu ile enfeksiyon geçirmekte olduğunu gösterir. Bu mikrop nedeni ile boğaz enfeksiyonu geçirenlerin %1-3 kadarında 1-5 hafta sonra, ortaya çıkan kalp, eklem, deri, deri altı, MSS ‘de bir reaksiyon olan akut romatizmal ateş gelişebilir. ASO yükselmesi yalnız başına ARA olduğunu göstermez. Hastalığın başka klinik ve laboratuvar belirtilerinin olması halinde ASO yükselmesinin ARA tanısı için anlamı olur.

Romatoid Faktör: Başta romatoid artrit olmak üzere birçok iltihaplı romatizmanın seyir düzeyi yükselen bir antikordur.

Anti-CCP: bu da ön planda romatoid artrit düzeyinde yükselen bir antikordur. Romatoid artrit tanısında RF'den daha önceliklidir.

Anti Nükleer Antikor: insan hücresinin çekirdeğinde bulunan çeşitli yapılara karşı oluşan oto antikorlardır. FANA olarak da adlandırılır. Bu test uygun klinik şikâyeti olan hastalarda bakıldığında SLE tanısında faydalıdır. SLE dışında Sjögren Sendromu, Romatoid Artrit, Skleroderma gibi sistemik romatizmaların düzeyinde pozitif olarak saptanabilir. Sağlıklı insanlarda da düşük seviyelerde pozitif saptanabilir. FANA pozitif saptanan hastalarda ENA profil denilen bir diğer testin daha yapılması gereklidir. ENA profil testi ile oluşan bu ANA testinin hangi antijene karşı olduğu araştırılır. Çünkü her antijen ayrı bir sağlık sorununu düşündürür.

HLA B27: Bir gendir ve sağlık sorunu olmayan insanların %6-8 kadarında pozitif saptanırken ankilozan spondilit ve ilişkili hastalığı olanlarda %80-90 kadarında pozitif saptanır. Sabahları daha belirgin bel ağrısı olan ve testlerinde sakroiliitis belirlenen kişilerde ve sebebi anlaşılamayan üveit ve artrit olgularında HLA-B 27 düzeyi tanıda yardımcı olur.

Romatizma hastalıkların çoğu ilaç ve fizik tedavi ile iyileşir. Çok ender olarak ameliyat gerekir. Bazı ilaçlar sadece ağrıyı geçirirken, diğer kısmı hastalığı tedavi edebilir ya da ilerlemesini yavaşlatabilir. Bazı ilaçlar hastalığın kaynağına lokal olarak uygulanır. İlaçların fazla yan etkisi varken, fizik tedavi zararsız bir tedavi türüdür.