Romatizma testi, romatizma hastalıklarının tanısında kullanılmaktadır. Bunun için genellikle biyokimyasal testlerle iltihap göstergelerinden faydalanılır. Bazı durumlarda özel testlerin yapılması gerekebilir.
Romatizma tanısında en fazla yapılan testler
Kan sayımı: bu testle lökopeni, anemi, trombositopeni bozuklukları araştırılır.
SLE gibi çoğu romatizmal hastalık seyrinde ya da kullanılan ilaçların yan etkisi olarak belirlenebilirler.
Eritrosit sedimantasyon hızı (ESH, Sedimantasyon): bu test kanda olan kırmızı kan kürelerin yani eritrositlerin tüp içinde dik şekilde yerçekimine maruz kalmasıyla, bir saat sonundaki çökme hızı belirlenir. Vücuttaki herhangi bir etkenle ortaya çıkan iltihabi durumların belirlenmesini sağlar. Sedimantasyon hızı sadece romatizma halinde değil, zatürre, apse, idrar yolu enfeksiyonu gibi tüm inflamasyon durumlarında artar.
CRP (C-Reaktif Protein): bu akut inflamasyon olduğu zaman karaciğerden salgılan bir proteindir. ESH gibi her türde inflamasyon durumunda artış gösterir. Bu test iltihabın seviyesine göre ani düşmesi ya da çıkması nedeniyle tercih edilir.
ASO Anti streptolizin O: bu A grubu beta Hemolitik streptokoklar ile geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonlarında serumda seviyesi artan antikordur. Bu tek başına sadece beta mikrobuyla enfeksiyon geçirildiğini belirtir. Boğaz enfeksiyonunu bu mikropla geçiren hastaların %1-3 oranında en erken 1 hafta sonra, en geçte 5 hafta sonra görülen kalp, cilt, cilt altı, eklem, MSS de hastalık meydana gelmesine neden olan post streptokoksik reaksiyon akut romatizmal ateş gelişebilir.
ASO yüksekliği tek başına akut romatizmal ateşi göstermez. Diğer klinik bulguların ve laboratuvar belirtileri değerlendirilerek, ASO yüksekliği hastalığın tanısında kullanılır.
Romatoid Faktör (RF): bu romatoid artrit başta olmak üzere çok sayıda iltihaplı romatizma sırasında yükselen oto antikordur. Fakat bu sağlıklı olan sigara kullanan kişilerde, kronik enfeksiyonlarda, malignanssilerin olması halinde de yükselebilir.
Anti CCP (Cylic Citrulinated Polypeptides): bu oto antikor başta romatoid artrit seyrinde yükselmektedir. Tanı sırasında RF Romatoid Faktörden daha önemlidir.
Anti Nükleer Antikor (ANA, FANA): bu oto antikorlar insan hücresinin çekirdeğinde olan bazı yapılara karşı oluşur. Bunun bakıldığı yönteme göre, FANA olarak da tanımlanır. Uygun klinik yakınması olan hastalarda SLE tanısında yararlı olur. Bunun dışında romatoid artrit, sjögren sendromu, skleroderma gibi bazı sistemik romatizma seyrinde kullanılabilir. Herhangi bir hastalığı olmayan sağlıklı kişilerde düşük seviyede pozitif tespit edilebilir. FANA pozitif çıkan kişilerde ENA profil denilen başka bir testin yapılması gerekir.
ANCA (Antinötrofil sitoplazma antikoru): Testler özellikle vaskülit adı verilen damar iltihaplanmasıyla olan hastalıkların tanısında kullanılır. C ve P olarak iki türü bulunmaktadır.
HLA B27: bu bir gendir. Sağlıklı olan kişilerde %6-8 oranında pozitif tespit edilirken, hastalığı olanlarda %80-90 oranında pozitif tespit edilir. Özellikle sabahları bel ağrısı olan kişilerde, testlerde sakroitilis belirlenen kişilerde, artrit, üveit gibi olgularda buna bakılması faydalı olabilir.
